در رابطه با «چرا به سر نمیشود»

به نظرم بیشتر دوستان ارتباط با نکته اصلی اون نوشته رو از دست داده بودن. ایراد احتمالا به شیوه نوشتن من برمیگرده. فکر کنم اونقدر صادقانه حالم رو توصیف کرده بودم که وقتی خواننده به پاراگراف آخر میرسید که دیگه تصمیمش رو در مورد متن گرفته بود.
پای یکی از متنهام دوستی نوشته: خوش به حالت که حوصله داری به خودت برسی، یه جای دیگه دوست دیگه‌ای نوشته: خوش به حالت که بچه‌هات کنارت هستن. یا پای یه متن دیگه دوستی نوشته: بازم خوش به حال تو که خودتو رسوندی کانادا، ما الان چند ساله واسه مهاجرت اقدام کردیم هنوز منتظریم.
من بعد از خوندن این کامنتها از خودم میپرسم اگه اون آدما میدونستن که من گاهی حتی توان مسواک زدن ندارم، بازم به حال من غبطه میخوردن؟ یا اگه میدونستن من با چه سگ دو زدنی تونستم ثانیه ثانیه زندگی با بچه‌هام رو رقم بزنم بازم در مورد حضور بچه‌ها چیزی میگفتن؟ یا اون خانمی که خدا کنه الان دیگه کارهای مهاجرتشون جور شده باشه، تصوری دارن از فرار از ایران اونم از وسط کوه و کمر با دو تا بچه کوچیک، پناهندگی توام با انتظار و سکوت و ترس توی ترکیه با اون شرایط روحی و مالی و جسمی؟
من قصد نداشتم که یه موج همراهی در مورد افسردگیم راه بندازم. فقط خواستم نشون بدم که با وجود این که این قدر حالم بده اما شما از چهار تا پست قبلتر یا بعدترش متوجه حال بد من نشده بودین. میخواستم بگم واقعا نمیشه همه زندگی یه آدم رو از لابلای نوشته هاش پیدا کرد و در موردش حکم داد.
..
مهرنوش متنی نوشته بود، یکی بهش توپیده بود. بعد تهمت زده بود. متحیر موندم. ما آدما چطور میتونیم با خوندن چهار خط از دیگران قضاوتشون کنیم؟ ما چطور میتونیم در حق همدیگه این قدر بیرحم باشیم؟ ما از کجا میدونیم آدما چقدر خوشحالن یا ناراحت که پیمونه ببندیم به زندگیشون و از الک قضاوتمون ردشون کنیم؟ ما مگه کی هستیم؟
.
«بی مقدمه نوشته، جوونامون مردن، تو جک می نویسی؟ خوشی؟
نمی شناسمش، ۲۰ پست آخرم رو چک می‌کنم، هیچ رد پایی از حضورش نیست، جواب می دم: نمی دونستی بی شعورم وقتی درخواست دوستی می فرستادی؟
جواب می ده: یه مشت الاغین همتون که باباهای دزدتون با پول ماها فرستادنتون اونور که حالا بیاید برا ما قیافه بگیرید. نه خانم جینگیلی، متنهات رو تا امروز می خوندم دوست داشتم ولی مردن هم‌ وطنت که برات مهم نیست دیگه برام ارزش نداری.
و قبل از اینکه خانم جینگیلی که نمی دونم دقیقن چه فحشیه جواب بده، بلاک شد.
من البته جملاتش رو با کمی جرح و تعدیل نوشتم، روی همه‌مون به دیوار.«

چرا به سر نمی‌شود؟

این متن رو مینویسم فقط برای اینکه بگم گاهی چقدر ظاهر آدما میتونه از واقعیت روزایی که سپری میکنن دور باشه.
من در یه دوره افسردگی بسیار شدید هستم که از چند وقت پیش شروع شده و الان در بدترین حالت ممکنه. خصوصا این یه هفته اخیر که زندگیم به حالت نیمه تعطیل دراومده.. یه هفته‌ست درست نخوابیدم و نتونستم یه لقمه غذا بخورم. حالم خوب نیست و نفسم بالا نمیاد. انگار که یکی پاشو گذاشته باشه روی خرخره‌م و هم‌زمان ریه و قلبم رو زیر پا له کرده باشه. هیچ علت بیرونی هم نداره. نه بی‌مهری از کسی دیدم، نه چیزی توی زندگیم عوض شده، نه کسی رفته، نه کسی مرده، نه چیزی از دست دادم، نه جایی باختم، نه افسردگی ناشی از بیماری و زایمان و مهاجرت و پریود و طلاق و بی‌پولیه، و نه هیچ علت مشخص دیگه‌ای ذاره. من فقط حالم خوب نیست و دلم میخواست میتونستم دستم رو توی حلقم فرو کنم و این بغض خفه‌کننده رو از ریشه بکنم و بیرون بکشم.
منتها من خیلی وقته با خودم و افسردگیم و شرایطم از در دوستی دراومدم و قبولش کردم. وقتی پیش میاد توی سکوت و تنهاییم میشینم یه گوشه و خدا خدا میکنم زودتر به حال عادی برگردم. با صبوری منتظر میمونم تا بگذره و توی این فاصله سعی میکنم به جون کسی زهر نریزم، غر نزنم و ناله نکنم. اینه که دیگران از دور متوجهش نمیشن. نزدیک هم بودن فقط از آشفتگی خواب و خوراک و بهم‌ریختگیم متوجه میشدن حالم خوب نیست.
برخلاف تصور رایج، آدمای افسرده الزاما گریه و زاری نمیکنن. حتی اگه لازم باشه تظاهر میکنن که خوبن و لبخند میزنن و یه سری کارهای روزمره رو به زور هم که شده انجام میدن.
.
امروز توی نوشته های دوست نازنینی خوندم که بهش توپیده بودن چرا بخاطر فوت سربازامون داغدار نیست و متن‌هاش بوی غم نداره.
خواستم بگم ما این جرات رو از کجا میاریم که به همین راحتی همدیگه رو فضاوت کنیم؟ واسه چی کام همدیگه رو تلخ میکنیم؟ مگه ما کجای زندگی بقیه ایستادیم که به خودمون این حق رو میدیم؟
بس نیست؟
غم خود آدم بس نیست؟

لافم فینی*

سالها پیش با همراهی یه دوست تصمیم گرفتیم یه وبلاگ جمعی راه بندازیم. من وبلاگ رو ساخته بودم، اسمش رو از یکی از شعرای بوکوفسکی انتخاب کرده بودم، حتی میدونستم میخوام باهاش چه بکنم اما مردد بودم. صحبت با اون دوست تردیدامو از بین برد. ما از میون کسایی که اون زمان به من ایمیل میزدن و در مورد خودشون و زندگیشون مینوشتن یا وبلاگاشون رو میخوندیم و در جریان زندگیشون بودیم، چند نفری رو انتخاب کردیم. معیارمونم این بود که مادری باشه که داره دست تنها بچه‌ش رو بزرگ میکنه. هر چند به مرور معیارهامون کمی تغییر کرد. کسی میون ما اومد که مادر نبود، و کسی که مادر بود اما بچه پیش شوهرش زندگی میکرد.
ما شش زن بودیم که با اسامی بانوی شنبه تا بانوی پنج‌شنبه شناخته میشدن. برای هر هفته یه موضوع مشخص برای نوشتن داشتیم. همه هم‌زمان نوشته‌ها رو به سرگروه تحویل میدادیم و سرگروه هر روز یکی از مقاله‎ها رو توی وبلاگ میذاشت. برای روز جمعه هم مهمون مرد داشتیم که بهش میگفتیم مهمون هفته و نظرش رو راجع به همون موضوع منتها از زاویه دید خودش مینوشت. اوج دوران وبلاگ‌نویسی بود، بچه‌ها خیلی خوب مینوشتن و وبلاگ داشت خلاقانه جلو میرفت.
توی پیچ و خم دادگاه روزی که تهدید شدم «کارت به جایی رسیده که …. راه میندازی و … میکنی، حالا وقتی واسه تک‌تکتون پرونده درست شد و اومدین جواب پس دادین حساب کار دستت میاد » بدنم یخ کرد و فهمیدم توی مملکت ما بعضی چیزا واسه زنها اصلا شوخی‌بردار نیست. پس بدون اینکه هول و هراس توی دل بقیه بندازم به بچه‌ها اطلاع دادم مجبورم وبلاگ رو از بین ببرم، بعد تا جایی که میشد از مقاله‌ها نسخه پشتیبان گرفتم و بی‌ سر و صدا وبلاگ رو پاک کردم. میدونم باعث دلخوری شدم، اما راستش تحمل اینکه به خاطر من آدمای دور و برم آسیب ببینن نداشتم.
الان یازده سال از اون قضیه گذشته، دارم با ترسهام مبارزه میکنم و حالا دوباره توی فکر راه انداختن اون وبلاگم. این بار ترجیحم همراهی با زنهای تنهاست. شاید چون خودم توی این شرایط بودم و فکر میکنم بهتر میشه بحثها رو سازماندهی کرد. اما حد و حدود تعیین نمیکنم تا ببینم چی پیش میاد. بنابراین در حال حاضر مهمترین شرط  همراهی اینه که زنی باشین که میخواد بنویسه. اگه دوست داشتین یکی از بانوهای هفته باشین پیام بذارین، پیام خصوصی بفرستین یا ایمیل بزنین.
من در حال حاضر به جز خودم هیچ داوطلب دیگه‌ای ندارم و هنوز جا برای پنج نفر دیگه هست!
.
.
پی‌نوشت: لافم فینی یعنی زن به انتها رسيده يا زن تمام شده.

.

*با احترام به همه بانوان هفته که در لافم فینی مینوشتن: سپینود، پونه، پگاه، نیلوفر، لاله، سارا، سعیده، و خودم.

خورش آلو اسفناج

دروغ نگفته باشم یواش یواش داشتم دق میکردم. شما خبر ندارین اما افسردگی من این هفته توی اوجش بود. حالا با این اوصاف که حتی دوست نداشتم شونه به موهام بکشم نمیدونین چه جون کندنی بود غذا درست کردن. اما درست کردم. حداقل پنج روزش رو غذا پختم.
اما چه فایده؟
فکر میکنم اولین نشونه بریدن بچه‌ها از خونه این باشه که وقتی از بیرون برمیگردن میگن با دوستامون شام خوردیم. حالا هر چقدرم بوی خوش غذا توی خونه راه بندازی فایده نداره. گرسنه نیستن، به حساب احترام یکی دو تا قاشق میخورن، اما ظرف غذا تقریبا دست نخورده، میره توی یخچال.
اما امروز در روی پاشنه دیگه‌ای چرخید. خوردن، خوب هم خوردن، و سفارش دادن از این غذا بیشتر براشون بپزم. 
شانس آوردم، دیگه داشتم دق میکردم.

سه اتفاق ساده

یک:
همه چیز از یه گپ فیس‌بوکی شروع میشه. بعد قرار میشه هر وقت رژیا پرهام اومد ونکوور همدیگه رو ببینیم.
مشغول کارآموزی قبل از فارغ التحصیلی هستم که وسط یه روز کلافه‌کننده کاری تماس میگیره. برای اون روز قرار میذاریم. خیلی خسته‎‌م، سعی میکنم قبل از اومدن بچه‌ها یه کمی آرایش کنم تا گودی زیر چشمام رو بپوشونم، اما با اومدن رژیا و بعدم پرستو خستگیم از یادم میره. رژیا زن مهربونیه. خیلی جدی نگام میکنه و میپرسه چطوری تونستی هشت سال سکوت کنی. پرستو همه نوشته‌های نوشی یادشه. چند ساعتی میشینیم، قهوه میخوریم، میخندیم و از همه جا حرف میزنیم.
حساب و کتاب ساعت از دستم در میره. خونه که میرسم ناشا با لبخند میگه معلومه خوش گذشته. میگم دو تا دوست قدیمی رو دیدم و اصلا حواسم نیست که امروز برای اولین بار بچه‌ها رو دیده بودم.
.
دو:
آشفته نشستم توی استارباکس و حین خوردن قهوه فکر میکنم برم خونه یا بیرون بمونم؟ صبح پیش دکتر بودم و دکتر از وضعم راضی نبود. حال جسمیم هم زیاد خوب نیست. پیام میرسه که اگه میخوای همدیگه رو ببینیم. میدونم آشفته‌م. میدونم لباسم مناسب نیست. میدونم بی‌حوصله‌م. اما خودم خواسته بودم که حالا که اومده ونکوور ببینمش. جواب میدم میام… خودمو میرسونم و چه کار خوبی میکنم.
علی عبدی موجود بی‌نظیریه. صمیمی و مهربون و توی لحظه جاری. دوتا از دوستای دیگه‌ش هم بهش ملحق میشن. طول یه خیابون رو پیاده‌روی میکنیم و من فکر میکنم کنار بعضی از آدمها میشه خوشحال بود. اونقدر که چند ساعتی حساسیت پوستی و ورم و درد رو از یاد ببری.
.
سه:
دوست نادیده‌ای رنجیده پیام میفرسته و به یکی از نوشته‌های من اعتراض میکنه که برخلاف تصورم در ونکوور فعالیت فرهنگی کم نیست. کتابخونی، نمایش فیلم و جلسات نمایش فیلم مستند هست. به نظرمیرسه گروه پرکاری باشن.
اولین نشست در پیش رو، نمایش فیلم پرویزه. با اشتیاق برنامه‌ریزی میکنم و با سیما غفارزاده به محل نمایش فیلم میریم. پرویز فیلم خوش‌ساختیه. دوست دارم یه بار دیگه ببینمش و در موردش بنویسم. فیلم تمام میشه اما ذهن من هنوز درگیر فیلمه.
وقت خداحافظی از همسر آقایی که منو به نمایش دعوت کرده بود تشکر میکنم. خودمو نوشی معرفی میکنم و میگم خیلی ممنون که منو در جریان فعالیتهای انجمن گذاشتین. هنوز چند قدم بیشتر دور نشدم که دوست جدید صدام میکنه و میگه: نوشی؟ کدوم نوشی؟ میخندم و میگم: همون نوشی و جوجه‌هاش…  منو میشناسه. کمی در مورد روزای سخت، روزایی که بچه‌ها رو برده بودن حرف میزنیم. وقت خداحافظی به دوست جدید که حالا میدونم اسمش شوراست میگم: «اگه جایی گفتین نوشی رو دیدین یه وقت نگین چاق بودا، بگین یه چیزی شبیه نیکول کیدمن بود.» میخندیم. دوست جدید میگه: «میگم نوشی یه زن قوی و با اراده بود.» دلم از حس داشتن دوست لبریز میشه.
توی راه برگشت یه سره در مورد زندگی غر میزنم. سیما مثل همیشه با صبوری به حرفهام گوش میده.
.
لطفا هر وقت یادم رفت شما یادم بیارین: «من به اندازه همه شما، توی این دنیا دوست دارم.»
دوستتون دارم.
نوشی
 .
.
.
پی‌نوشت:
ایران که بودم نوشته‌هام چک میشد و من از روی نوشته‌هام کنترل میشدم. به تجربه فهمیده بودم هر وقت کسی به من نزدیک میشه مورد اذیت و آزار قرار میگیره. فرق هم نمیکنه این نزدیکی و دوستی توی عالم واقعیت باشه یا مجازی. به مرور یاد گرفته بودم توی نوشته‌هام اسمها رو عوض کنم، زمانها رو جا به جا بنویسم و به مکان خاصی اشاره نکنم. تمام این سالها این ترس و پنهانکاری چنان در من درونی شده بود که حتی دیگه خودمم متوجهش نبودم. با من بود، بدون اینکه بفهمم. مثل ترس انسان اولیه از تاریکی که هنوز همراه ماست.
این یادداشت اولین تلاش جدی من برای شکستن ترسهای پونزده شونزده سال اخیر زندگیمه.
نکنیم. 🙂

روزی که جی میل رو شناختم!

میخواستم اینو در جواب به پیام دوستی توی بخش نظرخواهی بذارم، بعد دیدم شاید جالبتر باشه اگه خودش بشه یه پست مجزا! این متن اولین نامه ایه که از جی میل برای من اومد و البته اولین ایمیل من نبود، چون من توی یاهو اولین ایمیلم رو ساخته بودم.
.
در جواب به سئوال قبلی هم من اولین ایمیلم رو سال هشتاد شمسی، به گروه Bee Gees فرستادم و ساده‌دلانه بدون حتی یه ذره شک فکر کردم ایمیلشون نمیتونه چیزی به جز بی‌جیز در یاهو دات کام باشه (حالا شایدم بود، من هیچوقت چک نکردم!). تک تکشون رو به اسم صدا کردم و به هر کدوم یه پاراگراف اختصاص دادم و براشون نوشتم که چقدر صداشون رو دوست دارم و چقدر کارشون درسته! و با قلبی آرام و دلی مطمئن ایمیلم رو ارسال کردم که نمیدونم سر از کجا درآورد بلاخره.

gmailemail

ایمیل

یادتون مونده اولین ایمیل زندگیتون رو به کی زدین؟ موضوعش چی بود؟ کی بود؟
من در مورد خودم یادمه. اما اول صبر کنیم ببینم شما چی مینویسین، بعد من مینویسم اولین ایمیلی که فرستادم خطاب به کی بود، راجع به چی بود و کی فرستادمش.

جوجه‌ها و نوشی‌شون

واسه مهمونی بعد از مراسم فارغ التحصیلی توی محوطه سرپوشیده کالج ایستاده بودم که دیدم بچه‌ها گریه‌کنان دارن میان طرفم. اول نگران شدم که چی شده اما یه کمی که نزدیکتر شدن دیدم دارن ادای گریه درمیارن. با تعجب بهشون گفتم چرا این جوری میکنین؟ هق‌هق‎کنان، اشکهای تقلبی‌شون رو با یه دستمال سفید گنده پاک کردن و بعد از یه فین کردن پر سر و صدا گفتن: «باورمون نمیشه این قدر زود بزرگ شده باشی، انگار همین دیروز بود گذاشتیمت مدرسه!» … و پقی زدن زیر خنده.
.
حالا بیا بچه بزرگ کن… 🙂
.
بعد از تحریر: اتفاق خاصی نیفتاده. من هنوز حتی نصف مدرک ایرانم رو هم نگرفتم. این وروجکها هم مجبورن از رو برن. اصلا شاید با هم دکترا گرفتیم. 🙂

در آستانه کهنسالی

فکر کنم قبل از اینکه برم بخوام باید دو تا اعتراف اینجا بنویسم و بعد برم. اما صبح پا میشم و جوابها رو میخونم.
.
اول: من کلا اهل خریدن وسیله دست دوم از آدما نبودم. بعضی چیزا مثل صنایع دستی و مجسمه و تابلو زیاد مشکل نیستن اما باقی موارد خوشایندم نیست. چند روز پیش اما خیلی اتفاقی برخوردم به یه کیف خوشگل که خانمی میخواست به قیمت خوبی اونو بفروشه. نمیدونم چی توی فکرم بود که پیغام دادم من کیف رو میخوام و قرار گذاشتیم. چند ساعت نگذشته بود که پشیمون شدم. اولش با این حس که من تا حالا پوشاک (کلا کیف و کفش و لباس و …) دست دوم نخریدم. بعد خودمو راضی کردم که کیفه و با بدن تماس مستقیم نداره. تازه میشه حسابی شستش. اما اون شب تا صبح نخوابیدم، آخرش شش صبح پیغام دادم ببخش بچه‌م مریض شده و نمیام. جواب داد باشه. حماقت کردم و به تعارف نوشتم: «بخاطر امروز خیلی متاسفم، شاید اگه فردا بود میتونستم بیام کیف رو ببرم.» در جا جواب داد: «ساعت چند؟» گیر کردم. جواب نداشتم! ادامه داد: «ساعت فلان بیا.» جواب ندادم. فرداش بازم پیام داد: «آهای…» از این همه پشتکارش داشتم دق میکردم. ناشا که متوجه بیقراریم شده بود گفت: «مامان چرا تو فکرین؟» جریانو بهش گفتم. گفت: «خب؟» گفتم: «عصبی شدم. همه‌ش فکر میکنم شاید دزدی باشه.» گفت: «خب باشه. مشکل شما نیست، شما پولشو میدین.» گفتم: «نمیتونم. من تا به این سن رسیدم همیشه حواسم بوده چیز عوضی وارد زندگیمون نشه که تباه بشیم. دست خودم نیست.» بعد خواستم جواب پیام دختره رو بدم، اما باز نتونستم بگم نه، نمیدونم چرا این قدر اصرار داشت. نوشتم: «پیام شما رو دیر دیدم و به هر حال بازم اون ساعت برام ممکن نبود چون من روزا فقط ساعت فلان بیکارم.» نوشت: «عالیه، فردا همین موقع که میگی بیا.» توی سرم کوبیدم که ای وای بر من، این چرا دست نمیکشه؟ ناشا که دید دیگه درموندگی داره از سر و روم میباره گفت: «راحت بگین نمیخوام، نظرم عوض شده.» گفتم: «آخه زشته بعد این همه حرف.» بعد هی دل دل کردم و آخرش با خودم گفتم میرم کیف رو میگیرم اما درجا میبخشمش به یکی از این فروشگاههای خیریه. اما دوباره شک به جونم افتاد که مبادا دختره معتاد باشه؟ کیف دزدی باشه؟ پول خرج مواد بشه؟ پیغام دادم: «ببخش. من نظرم عوض شد ممنون از فرصتی که دادی.» نوشت: «شب بخیر.» اون نقطه بعد از شب بخیر رو هم گذاشت. یعنی یه چیزی تو مایه برو بمیر.
حالا چند ساعت گذشته من کلافه نشستم اینجا که چرا با عدم اطمینانم با وقت و اعصاب مردم بازی کردم. چرا اصلا این جوری شدم… چرا مردد شدم.
.
دوم: دوستی گربه‌ای برای واگذاری داره. بیمار شده و دیگه نمیتونه از گربه مراقبت کنه. گربه هم از یه پا دچار مشکله. با بچه‌ها صحبت کردم و قصه گربه و صاحبش رو گفتم. بچه‌ها هیجان‌زده کف زدن و هورا کشیدن که زود باش مامان زنگ بزن. خلاصه کلام که زنگ زدم و گفتن گربه پیش یه نفر دیگه‌ست ولی موندنش اونجا قطعی نیست… و خب امروز تماس گرفتن که تا فردا گربه رو میارن. امشب بچه‌ها از ذوقشون تا ساعت دوازده شب نخوابیدن. منم چند ساعتی آروم بودم. اما حالا دلشوره گرفتم. مسئولیت کمی نیست. درست عین بچه آدم. اگه نتونم دوام بیارم؟ اگه کم بیارم؟ اگه نتونم با حضور گربه توی خونه کنار بیام؟ اگه با ریزش موهاش مشکل پیدا کنم؟
حالا هم اینجا نشستم و نفسم دیگه راست راستی بالا نمیاد…

کارایی و اثربخشی

دستامو بهم کوبیدم و  با لبخند گفتم: «خــــب، حالا دیگه اونقدر تو آشپزی بهم کمک کردین که خودتونم بتونین تنهایی غذا بپزین: پلو، خورشت، ماکارونی، سوپ، سالاد… معلم خوبی بودم؟ راضی هستین؟» ناشا که اصلا سرشو هم از روی موبایلش بلند نکرد اما آلوشا اول یه نگاهی به من انداخت، بعد به ناشا و بعد از یه کمی مکث دوباره به من نگاه کرد و گفت: «آره خب، دستتون درد نکنه، خوب یاد دادین، فقط چیزه… یه سئوال، میشه بگین چطوری باید تخم مرغ رو شکست که پوستش توی ماهیتابه نیفته؟»